Revalideren in een virtueel café
Zomaar een praatje maken met iemand, in het café of op straat. Voor veel mensen een normale bezigheid, maar niet voor patiënten met hersenletsel: zij kunnen vaak moeilijk communiceren. Een speciale Virtual Reality app kan daar nu misschien bij helpen.
Revalideren in een virtueel café
Stel je voor: je zit in een café en er komt een wildvreemde op je af die een praatje met je maakt. Alleen: je kunt lastig antwoorden omdat je een taalstoornis hebt, door hersenletsel. Afasie, wordt dat ook wel genoemd. Veel afasiepatiënten lopen tegen deze problemen aan. In de Sint Maartenskliniek krijgen zij revalidatietherapie, waarbij ze ook oefenen met hun spraak. Logopedist Inge Kulsdom werkt op de afdeling neurorevalidatie van de Sint Maartenskliniek en begeleidt veel afasiepatiënten. “Het oefenen met praten is natuurlijk hartstikke goed, maar die oefeningen vinden veelal ín het revalidatiecentrum plaats. Eenmaal thuis kan de stap om ‘ineens’ een normaal gesprek te voeren best groot zijn.”
Virtueel café
Vorig jaar werden Inge en haar collega-logopedist Anneke Chattelin benaderd door fysiotherapeut Guy Gilbers. Vanuit zijn functie in het VR-Fieldlab onderzoekt hij hoe Virtual Reality inzetbaar is in de revalidatie. Guy was benieuwd naar de bevindingen met WithVR.
“Dat is een Virtual Reality (VR) app, bedoeld voor mensen die stotteren. Je zet een VR-bril op en het lijkt of je in een café zit, met iemand tegenover je die vragen aan je stelt. Net als in het echt, dus. Guy was benieuwd of die app ook zinvol zou zijn voor neurorevalidanten, zodat zij konden oefenen met hun spraak. Hij benaderde de Britse ontwikkelaar van de app, Gareth Walkom. Die reageerde enthousiast. Zo kwam het idee weer bij ons terecht.”
Onderzoeken
In januari vorig jaar startte de eerste proef met een brede groep patiënten, vertelt Inge. “We wilden informatie verzamelen en weten of het de huidige behandeling zou aanvullen. Op dit moment krijgt iemand namelijk een halfuur logopedie in een behandelkamer, terwijl je daarnaast ook in échte situaties zou willen oefenen. Virtual reality kan een snelle en handige manier zijn om aan deze doelen te werken.”
De eerste proef werd goed ontvangen, maar Inge en haar collega’s wilden ook graag ervaringen van afasiepatiënten verzamelen. “Dat kostte alleen tijd, en dat hadden we weinig. Precies op dat moment klopte het Leer- en Innovatie Team (LINT) van de Sint Maartenskliniek bij ons aan. Het LINT is een samenwerking tussen de Sint Maartenskliniek en studenten van de HAN University of Applied Sciences en het ROC Nijmegen, waarbij de studenten allerlei onderzoeksprojecten doen. Zij vroegen of wij nog een project hadden liggen. Dat kwam dus als geroepen!”
Een echt gesprek
Aan het onderzoek deden in totaal vier afasiepatiënten mee. Inge: “In een speciale ruimte, ook wel het VR-FieldLab genoemd, kregen ze een VR bril op en ‘zaten’ ze dus in het café. Zelf keek ik vanaf de zijlijn mee op het scherm, terwijl de studenten het gesprek met de patiënt aanstuurden via de computer. Zij tikten vragen, en de persoon in het café stelde die vragen weer aan de patiënt. Het ging over persoonlijke dingen: de thuissituatie, de revalidatie, hobby’s. Vragen die mensen in het normale leven ook zouden kunnen stellen en waarmee ze dus konden oefenen. Wat heet: alleen zo’n vraag krijgen van een onbekende is al een therapiedoel.”
De patiënten reageerden over het algemeen enthousiast, aldus Inge. “Ze vonden het een leuke en inspirerende omgeving. Opvallend was dat het gesprek soms wat traag verliep, omdat het computergestuurd was. Maar daardoor kregen de patiënten wél de tijd om een vraag te begrijpen, te verwerken én te beantwoorden. Tijdens de ‘normale’ revalidatie gaat de communicatie vaak veel sneller. Misschien wel té snel voor patiënten, realiseerde ik me. Dat was een mooi inzicht.”
Innovatie en samenwerking
Nu de onderzoeken zijn afgelopen, wordt er gekeken of WithVR daadwerkelijk gebruikt gaat worden bij de behandeling van afasiepatiënten. “De bal ligt nu bij onze afdeling, dus daar voeren we binnenkort gesprekken over.” Zelf is Inge in elk geval positief over het hele traject. “Het is een prachtig voorbeeld van innovatie én samenwerking binnen de Sint Maartenskliniek. Het zou dan ook mooi zijn als de app een standaard onderdeel wordt van de behandeling voor mensen met afasie.”