Artikeloverzicht

Special - Wereldprimeur: dwarslaesie-patiënt bestuurt eigen benen vanuit hersenen dankzij nieuwe technologie

In mei zorgde baanbrekend onderzoek op het gebied van Brain-Spine Interface Technology voor een wereldprimeur. Dankzij deze state-of-the-art technologie is Gert-Jan Oskam (40 jaar) als eerste dwarslaesie-patiënt ter wereld in staat om zijn benen aan te sturen vanuit zijn hersenen. “Het lopen kost nog steeds veel moeite, maar komt hiermee nog een stapje dichterbij natuurlijke aansturing”, aldus Gert-Jan.

De innovatieve Brain-Spine Interface technologie werd ontwikkeld door de gerenommeerde Zwitserse neurowetenschapper professor Grégoire Courtine in samenwerking met medisch technologiebedrijf ONWARD.

De dwarslaesie-afdeling van de Sint Maartenskliniek droeg na het behandeltraject bij aan het onderzoek en monitorde het gebruik van de implantaten. Ook werd gekeken naar de bruikbaarheid van het systeem in de thuissituatie. “Uiteindelijk blijft het succes afhankelijk van de samenwerking tussen mens en technologie”, vertelt Ilse van Nes, revalidatiearts bij de Sint Maartenskliniek. “Het trainen is essentieel om weer beter te kunnen leren lopen en de onverminderde motivatie en inzet van Gert-Jan zijn cruciaal geweest bij het succes van zijn revalidatie.”

Een bewogen reis

Gert-Jan Oskam woonde en werkte in Bejing, toen hij in 2011 bij een ongeval op de fiets verlamd raakte. Zijn behandelaar vertelde hem destijds: ‘Je zult straks waarschijnlijk alleen je arm kunnen bewegen, dan kun je tenminste nog je neus krabben als je jeuk hebt.’ Ondanks het trouw volgen van zijn therapie was er een grens in wat hij kon bereiken. “Ik had het gevoel dat er meer mogelijk moest zijn”, vertelt hij.

In 2016 kreeg hij via zijn revalidatiearts Ilse van Nes het verzoek om deel te nemen aan het succesvolle STIMO-onderzoek waarbij Jocelyne Bloch erin slaagde om met een implantaat (sonde) op het ruggenmerg de gedeeltelijk verlamde benen aan te sturen via zenuwprikkels. Hierdoor was Gert-Jan in staat om weer te lopen met behulp van elleboogkrukken. De Sint Maartenskliniek hielp hem verder met zijn revalidatie nadat het behandeltraject in Zwitserland was afgerond. “Het voelde een beetje als mijn tweede thuis,” vertelt Gert-Jan.

Vorig jaar kreeg Gert-Jan de mogelijkheid om deel te nemen aan het vervolgonderzoek, dat met behulp van Brain-Spine Interface Technology een stap verder ging door het plaatsen van implantaten op de hersenen. De Sint Maartenskliniek nam deel aan het onderzoek door de voortgang te monitoren te kijken naar de bruikbaarheid van het systeem in de thuissituatie.

Weer staand een biertje drinken in de kroeg

Gert-Jan is tevreden met de resultaten. “Het systeem biedt veel mogelijkheden en helpt me om zelfstandiger te kunnen lopen. Dat kost wel nog steeds moeite en gaat niet vanzelf. Het is niet zo dat ik ’s ochtends uit m’n bed spring om een kopje koffie te zetten”, vertelt Gert-Jan. “Maar wel geeft het meer bewegingsvrijheid in de dagelijkse praktijk.” Dankzij de technologie kan Gert-Jan bijvoorbeeld weer staand een biertje drinken met zijn vrienden in de kroeg. Het lijken kleine dingen, maar in de praktijk kan het een groot verschil maken. Zijn volgende doel? Zelfstandig met een zelf ontworpen loopframe, grote delen van de dag binnenshuis kunnen lopen.

Een stap in de goede richting

Het onderzoek laat een belangrijke eerste stap zien in de toepassing van de technologie in patiëntenzorg. “Het zal helaas nog even duren voordat dit echt breed toegepast kan worden,” zegt Ilse van Nes. “Daarvoor is eerst nog meer onderzoek nodig. Wel ben ik heel hoopvol dat deze technologie in de toekomst voor een bredere patiëntengroep kan worden toegepast. Daarbij kun je ook denken aan andere doelgroepen, zoals bijvoorbeeld aan mensen met een beroerte. Daarnaast kan de stimulatie wellicht voor meer doeleinden worden ingezet, zoals stimulatie van de armfunctie of regulatie van bloeddruk. Uiteindelijk willen we natuurlijk ook kijken of we de techniek kleiner en gebruiksvriendelijker kunnen maken en natuurlijk of het geïntegreerd kan worden in de dagelijkse klinische praktijk.”

 

 

 

Hoe werkt het?

Bij het BSI-onderzoek werden er implantaten op Gert-Jan’s hersenen geplaatst die het registreren als hij denkt aan lopen. Vervolgens gaat het signaal via een computer naar het implantaat op zijn ruggenmerg, dat zijn beenspieren activeert. Hierdoor komt het lopen een stap dichter bij natuurlijke aansturing.