Rugpijn: is daar altijd iets aan te doen?

Jaarlijks melden zich zo’n drieduizend patiënten met chronische rugpijn bij de Sint Maartenskliniek. “Gemiddeld kampen zij al zo’n twaalf jaar met klachten”, weet klinisch epidemioloog en onderzoeker Miranda van Hooff. “Ze hebben dikwijls een heel traject achter de rug bij fysiotherapeut, huisarts, andere ziekenhuizen. Logisch, dat ze snakken naar een oplossing.”

Vragenlijst

Aan deze nieuwe patiënten wordt eerst gevraagd een uitgebreide vragenlijst in te vullen, onderdeel van de Nijmegen Decision Tool for Chronic Low Back Pain (NDT-CLBP). “Dit instrument geeft informatie en helpt om per patiënt de kans in te schatten of een bepaalde behandeling gaat slagen”, zegt Van Hooff. Hierna volgt een polibezoek op een van de locaties van de Sint Maartenskliniek. “Ik ga tijdens zo’n bezoek in gesprek met de patiënt om een goed beeld te krijgen. Vervolgens doe ik lichamelijk onderzoek; soms wordt aanvullend ook een röntgenfoto of een MRI-scan gemaakt”, vertelt orthopedisch chirurg Robert Jan Kroeze. Dit onderzoek, samen met de informatie van de NDT-CLBP, geeft informatie om samen met de patiënt te beslissen of een behandeling mogelijk is en zo ja, welke behandeling zal volgen.

Opereren?

Vaak blijkt de rugpijn niet te verklaren door een behandelbare aandoening. “Dat wil niet zeggen dat er geen lichamelijke oorzaak ís. Maar wel, dat we die bij de huidige stand van de wetenschap niet kunnen achterhalen”, zegt Kroeze. Het komt ook voor, dat de rugpijn wel degelijk te verklaren valt door (weefsel)schade/slijtage. Maar dan is de pijn zelden te verhelpen met een operatie. “Eigenlijk alleen als er ook uitstralende beenklachten zijn”, vertelt Kroeze. “In veel gevallen haalt een operatie voor rugpijn weinig uit en blijven pijnklachten bestaan. Sterker nog: het kan ook voorkomen dat mensen slechter uit een operatie komen, met bijvoorbeeld meer rugpijn of door complicaties.”

Pijn bestrijden

Soms helpt een behandeling door een anesthesioloog-pijnspecialist van het Pijnbehandelcentrum, stelt Kroeze. “Bij dit centrum kunnen patiënten terecht voor behandelingen die gericht zijn op pijnreductie en herstel van de kwaliteit van leven.” Bijvoorbeeld triggerpointbehandelingen, stroombehandelingen van zenuwwortels of injecties.

Leren omgaan met pijn

Ongeveer tachtig procent van de mensen met chronische rugpijn die de Sint Maartenskliniek bezoeken, komt niet in aanmerking voor een operatie of pijnbehandeling. Sommige patiënten kunnen echter wel meedoen met het RealHealth-programma. Deze intensieve training van twee weken is vooral bedoeld voor mensen die in hun dagelijks leven sterk worden beperkt door de rugpijn. Via onder meer cognitieve gedragstherapie, educatie en het opbouwen van de (fysieke) belastbaarheid leren zij fysiek en mentaal beter om te gaan met rugpijn, waardoor ze beter functioneren.

Accepteren

Toch bestaat er ook een groep patiënten, die niet geholpen kan worden door de Sint Maartenskliniek. “Dat is naar, want deze mensen hebben veel pijn. En hoewel we veel wél kunnen, hebben we helaas niet voor iedereen al een passende behandeling”, verzucht Kroeze. Soms kunnen mensen zelf nog stappen zetten om de pijn te verminderen, zoals stoppen met roken, gewicht verliezen, meer bewegen. Maar dat helpt niet altijd. “Hoe vervelend ook, in die gevallen luidt het advies: probeer er zo goed mogelijk mee te leven. Accepteer je rugklachten, zo goed en kwaad als dat gaat.”

Onderzoek gaat door

Ondertussen gaat het wereldwijde onderzoek naar rugpijn door. “Inmiddels is wel duidelijk, dat rugpijn een multifactorieel probleem is”, zegt Van Hooff. “Dit betekent, dat verschillende lichamelijke en psychosociale factoren een rol kunnen spelen bij het ontstaan en het voortduren van rugklachten. De vraag is vervolgens, welke behandeling in welke situatie het beste aansluit. We blijven ons ervoor inzetten om goede antwoorden te vinden, zodat we in de toekomst nog meer patiënten kunnen helpen.”

---

Hoe ga je om met chronische rugpijn? Tips

• Besef dat de rug in principe belast mag worden.
• Probeer je gewone, dagelijkse activiteiten te blijven doen.
• Kijk wat je zelf kunt doen om klachten te verminderen, zoals afvallen, buik- en rugspieroefeningen, stoppen met roken.

---